მჟავა

გადასვლა: ნავიგაცია, ძიება

მჟავები – ეწოდება რთულ ნივთიერებებს, რომელთა მოლეკულების შემადგენლობაში შედის წყალბადატომები, ამ უკანასკნელთ მეტალის ატომებით ჩანაცვლების ან მათთან გაცვლის უნარი აქვთ. მჟავები ისეთ ელექტროლიტებია, რომლებიც წყალხსნარებში დისოცირდებიან და წარმოქმნიან წყალბად–იონებს. მაგალითად:

HCl = H⁺ + Cl_{_}

HNO₃ = H⁺ + SO₄^2-

როგორც ჩანს, მჟავების დისოციაციით წყალხსნარებში წარმოიქმნება წყალბად–იონები და მჟავას ანიონები.
მჟავათა ძალა დამოკიდებულია მათი დისოციაციის ხარისხზე.

ჟანგბადიანი მჟავები 

მთავარი სტატია : ჟანგბადიანი მჟავები.

ნებისმიერი მჟავა შეიცავს წყალბადს და ელემენტს, რომელიც წყალბადთან ერთად მჟავას წარმოქმნის. ზოგიერთი მჟავა ამ ორი ელემენტის გარდა ჟანგბადსაც შეიცავს, ასეთ მჟავებს ჟანგბადიანი მჟავები ეწოდება. შესაბამისად, შედგენილობის მიხედვით გვაქვს ჟანგბადიანი და უჟანგბადო მჟავეები. მეტალის ატომებით ჩანაცვლების უნარის მქონე წყალბადის ატომების რიცხვით განასხვავებენ ერთფუძიან, ორფუძიან და სამფუძიან მჟავებს.

ერთფუძიანია:HCl, HF, HBr, HNO₃

ორფუძიანია:H₂S, H₂SO₄, H₂SO₃, H₂CO₃

სამფუძიანია:H₃PO₄, H₃BO₃.

მჟავათა სახელწოდებები 

მჟავა მჟავას დასახელება მჟავას ფორმულა მარილმჟავა(ქლორწყალბადმჟავა) HCl ფტორწყალბადმჟავა HF ბრომწყალბადმჟავა HBr გოგირდწყალბადმჟავა H2S აზოტმჟავა HNO3 გოგირდმჟავა H2SO4 გოგირდოვანი მჟავა H2SO3 ნახშირმჟავა H2CO3 ქლორის მჟავა HClO4 ფოსფორმჟავა H3PO4 სილიციუმის მჟავა H2SiO3 მეტაფოსფორმჟავა HPO3

თვისებები 

მარილმჟავა, აზოტმჟავა, გოგირდმჟავა და ზოგი სხვა მჟავა უფერო სითხეებია. ფოსფორმჟავა, ბორისმჟავა, მეტაფოსფორმჟავა და სხვ. მყარი კრისტალური ნივთიერებებია. თითქმის ყველა მჟავა იხსნება წყალში და მიღებულ ხსნარს აქვს მჟავე გემო. მკვახე ხილის მჟავე გემო გამოწვეულია სხვადასხვა ორგანული მჟავებით. სილიციუმის(H₂SiO₃) მჟავა წყალში უხსნადია. მჟავათა ხსნარები ფერს უცვლის ინდიკატორებს. მჟავას ხსნარში ლაკმუსი წითლდება, მეთილნარინჯი ვარდისფერი ხდება, ფენოლფთალეინი ფერს არ იცვლის.
მჟავები ქიმიურად მეტად აქტიური ნივთიერებებია. ბევრ ნივთიერებასთან ისინი ჩვეულებრივ ტემპერატურაზეც ენერგიულად რეაგირებენ: 1.მჟავა ურთიერთქმედებს ფუძესთან, მიიღება მარილი და წყალი:

HNO₃+NaOH=NaNO₃+H₂O

H₂SO₄+2KOH=K₂SO₄+2H₂O