ბარიუმი Ba (barium)

პერიოდული სისტემის II ჯგუფის ელემენტი. ატომური ნომერი 56 Ar(Ba)=137,34 მიეკუთვნება Mტუტე-მიწა მეტალებს. ბუნებაში გვხვდება 7 სტაბილური იზოტოპი: 130 Ba,132 Ba, 134-38 Ba ბარიუმი პირველად მიიღო ინგლისელმა მეცნიერმა ჰემფრი დევიმ 1808 წელს. მისი შემცველობა დედამიწის ქერქში 0.065% მასით. ბარიუმი მოვერცხლისფერო თეთრი მეტალია მისი r =3.63 გ/სმ3 . მისი ძირითადი მინერალია ვიტერიტი BaCO3 ბარიტი BaSO4 . (საქართვეოში გვხვდება რიონის ცხენისწყლის და ენგურის აუზში, სამხრეთ საქართველოში მდ. მაშავერას აუზში)და სხვა. ბარიუმს ღებულობენ ალუმინთერმული მეთოდით. აქვს კუბური წახნაგცენტრიული სტრუქტურა

t ლღ =727 0C. t დუღ = 18600C ნაერთებში. მისი დ.ხ + 2. ჰაერზე იფარება ოქსიდური ფენით, როელიც არ იცავს მას შემდგომი დაჟანგვისაგან. მიღებული ოქსიდი ჩვეულებრივ პირობევში მოქმედებს წყალთან და წარმოქმნის ჰიდროქსიდს, ასევე ჩვ პირობებში მოქმედებს CO2 -თან. ჟანგბადთან გახურებისას წარმოქმნის პეროქსიდს BaO2 . 1500C წარმოქმნის წყალბადთან რეაქციის შედეგად ბარიუმის ჰიდრიდს BaH2 ბარიუმის ჰიდროქსიდი ჰიდროსკოპულია, შთანთქავს წყალსა და წარმოქმნის კრისტალჰიდრატს. . Ba(OH)2 .8H2 O ამიტომ იგი გამოყენებულია, როგორც გამშრობი და როგორც წყალწამრთმევი საშუალება. მაგ. სპირტისაგან აბსოლუტური სპირიტის მისაღებად. ბარიუმის ხსნადი მარილები საწამლავია. იწვევს კუჭ-ნაწლავის და თავის ტვინის ფუნქციების მოშლას, რაც შეეხება წყალში უხსნად ბარიუმის მარილებს, ადამიანის ორგანიზმში მათი მოხვედრა არ არის სახიფათო. ბარიუმის სულფატის თეთრი ფერი და მისი ინერტიულობა განაპირობებს მის გამოყენებას თეთრი საღებავის ლითოფონის დასამზადებლად. გარდა თეთრი საღებავისა ამზადებენ ბარიუმის შემცველ მწვანე (BaMnO4 ) და ყვითელ (BaCrO4 ) საღებავებს. ბარიუმის სულფატი გამოიყენება მედიცინაში კუჭ-ნაწლავის დაავადების დიაგნოსტიკაში. ე.წ. “ბარიუმის ფაფას” ასმევენ პაციენტს, იგი შეუღწევადია რენტგენის სხივებისათვის და ის ადგილები სადაც ხვდება “ ბარიუმის ფაფა” რჩება შავად. მეტალური ბარიუმის გამოყენება ტექნიკაში შეზღუდულია.იგი ტყვიასთან შენადნობის სახით გამოიყენება ტიპოგრაფიაში და ცვლის უფრო ძვირად ღირებულ სურმას. ბარიუმის მარილები ალს აძლევს მწვანე შეფერილობას.ეს თვისება შეიძლება გამოყენებული იქნას ბარიუმის აღმოსაჩენად. გარდა ამისა გამოყენებულია სასიგნალო რაკეტების, ფერადი მაშხალების დასამზადებლად. ე.წ. ბენგალური ცეცხლის მისაღები ნარევი შეიცავს ბარიუმის ნიტრატს და ქლორიდს. ბარიუმის ეს თვისება გამოყენებულია მეტეოროლოგიშიც. ბარიუმის ცირკონატი BaZrO3 გამოიყენება ცეცხლგამძლე მასალების დასამზადებლად. ბარიუმი გამოყენებულია ვაკუმდანადგერების დასამზადებლად და ატომურ ტექნიკაში.