ნიობიუმი Nb (niobium)

პერიოდული სისტემის V ჯგუფის ელემენტი. ატომური ნომერი 41. Ar(Nb)=92.9964. ბუნებაში გვხვდება ერთი სტაბილური იზოტოპი 93Nb ნიობიუმი აღმოაჩინა ინგლისელმა მეცნიერმა ხატჩეტმა 1801წ. მისი გავრცელება 2* 10-3 % მასით. ნიობიუმის ძირითადი მინერალებია: კოლბიტი (Fe,Mn) Nb2O6 და ლოპარიტი (Na,Ge,Ca)(Ti,Nb,Ta) O3 ქიმიური თვისებებით იგი ტანტალის ანალოგია. ნიობიუმი მოთეთრო-მონაცრისფრო, მძიმე ძნელლღობადი მეტალია. r=8.57გ/სმ3 tლღ.=2500 0C, tდუღ=4927 0C. ხასიათდება დიდი ქიმიური მედეგობით. სუფთა ნიობიუმი არ მოქმედებს მჟავებთან გარდა ფტორწყალბადმჟავისა. მდგრადია ბევრ აგრესიულ გარემოში. ოთახის ტემპერატურაზე ნიობიუმთან რეაგირებს მხოლოდ ფტორი. ქლორი, ბრომი, წყალბადი, აზოტი მოქმედებს მასთან 200 0C -ზე ზევით.150-2000C ნიობიუმი იჟანგება და იფარება ოქსიდური დამცველი ფენით Nb 2O5 იგი მჟავა ოქსიდია .მეტალური ნიუბიუმი მოქმედებს ტუტეებთან და წარმოქმნის ხსნად მარილებს. ნაერთებში სადაც ნიობიუმი ავლენს დ.ხ. +4,+3 და +2 არამდგრადია. ნაერთები +5 დაჟანვის ხარისხით მდგრადია. . ნიობიუმის მიღება მისი მეტალებიდან გაძნელებულია განსაკუთრებით ძნელია მისი ტანტალთან დაშორება. ნიობიუმის თვისებები განაპირობებს მის გამოყენებას ტექნიკის სხვადასხვა დარგში. ნიობიუმის დიდი ნაწილი იხარჯება შავ და ფერად მეტალურგიაში, როგორც მალეგირებელი ელემენტი, მისი შემცველობა შენადნობებში ზრდის ტემპერატურისადმი მედეგობას, სიმტკიცეს. ნიობიუმი და მისი შენადნობები გამოიყენება კონსტრუქციული მასალების, რეაქტიული ძრავების, რაკეტების, აირტურბინების, ქიმიური აპარატურის, ელექტრო ხელსაწყოების, კონდენსატორების, დენგამტარების დასამზადებლად, ყუადღების ღირსია მისი ნაერთები აზოტთან ნიობიუმის ნიტრიდი NbN ამ ნეართზე არ მოქმედებს არც ერთი მჟავა “სამეფო წყალიც” კი. ერთადერთი რაშიც იხსნება არის მდუღარე ტუტე ეს ნაერთი აბსოლიტური ნულის ტემპერატურასთან ხასიათდება ზეგამტარული თვისებით.